Chociaż zdecydowana większość z nas o nim słyszała, niewiele osób wie, czym tak naprawdę jest mobbing w pracy. Jakie i czyje zachowania uznawane są za mobbing, kto odpowiedzialny jest za działanie przeciw mobbingowi w miejscu pracy i jakie prawa ma pracownik, który udowodni mobbing?
Co to jest mobbing?
Mobbing to długotrwałe i celowe działania, które skierowane są przeciwko pracownikowi lub dotyczą pracownika, polegające na nękaniu, zastraszaniu pracownika, utrudnianiu mu wykonywania powierzonych zadań, poniżania go czy odseparowywania od innych współpracowników. Do mobbingu zaliczymy więc między innymi:
- ograniczanie pracownikowi możliwość wypowiadania się, ciągłe krytykowanie, umniejszanie roli pracownika, wyśmiewanie, krzyczenie na pracownika,
- groźby i nękanie,
- unikanie rozmów z pracownikiem, odseparowywanie go od innych pracowników,
- szerzenie nieprawdziwych informacji o pracowniku, plotkowanie o nim,
- zlecanie pracownikowi zadań zbyt łatwych lub zbyt trudnych,
- zlecanie pracownikowi zbyt wiele lub zbyt mało zadań,
- zlecanie pracownikowi zadań niebezpiecznych lub szkodliwych.
Mobbing często mylony jest z naruszeniem dóbr osobistych. Niektórzy są też przekonani, że o mobbingu mówimy tylko w przypadku, gdy działań tych podejmuje się pracodawca lub przełożony. Jednak prawo pracy za mobbing uznaje także nękanie pracownika przez jego współpracowników. Mobbingiem natomiast nie nazwiemy jednorazowych lub sporadycznych działań szkodzących pracownikowi, które kwalifikowane są jako naruszenie dóbr osobistych.
Zakres odpowiedzialności pracodawcy za mobbing w pracy
Za działanie przeciw mobbingowi odpowiedzialny jest pracodawca. Kodeks pracy nie określa procedur, jakie pracodawca ma obowiązek podejmować, by zapobiegać mobbingowi. Pracodawca może organizować szkolenia, uświadamiające pracownikom czym jest mobbing i jak wystrzegać się go w miejscu pracy. Organizacja takich szkoleń lub innych form przeciwdziałania mobbingowi nie jest jednak obligatoryjna.
W każdym przypadku, w którym pracownik udowodni mobbing w pracy, pełną odpowiedzialność ponosi pracodawca – bez względu na to, czy to on był mobberem, czy którykolwiek z pracowników firmy. Pracownik, który udowodni, że padł ofiarą mobbingu, może ubiegać się o zadośćuczynienie, odszkodowanie oraz naprawienie szkód, powstałych w wyniku mobbingu – przekonuje radca prawny Anna Osiewała.
Zadośćuczynienie i odszkodowanie za mobbing w pracy
Pracownik, który dochodzi swoich praw w sądzie pracy, musi najpierw udowodnić, że miał do czynienia z mobbingiem w pracy. Często jest to bardzo trudne – poszkodowany musi nie tylko wykazać, że pracodawca lub inni pracownicy znęcali się nad nim w miejscu pracy, ale także, że znęcanie to miało charakter długotrwały i uporczywy – tłumaczy radca prawny Anna Osiewala. Kodeks pracy nie określa, jak długo musi dochodzić do działań niezgodnych z prawem, by uznać je za mobbing. Zdarza się, że sąd pracy uznaje, że działania te trwały zbyt krótko lub zdarzały się zbyt rzadko, by móc uznać je za mobbing. Dlatego pomoc prawna w procesie o mobbing może okazać się niezbędna.
Pracownik, który udowodni, że był ofiarą mobbingu może domagać się zaniechania naruszania dóbr osobistych, usunięcia skutków mobingu oraz naprawienia szkód, w tym także wyrządzonej szkody, której efektem jest rozstrój zdrowia. Poszkodowany ma także prawo ubiegać się o zadośćuczynienie od pracodawcy, a jeśli pracownik złożył wypowiedzenie, za przyczynę podając mobbing, może także ubiegać się o odszkodowanie, którego wysokość musi być co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu. O wysokości odszkodowania za mobbing decyduje sąd.
W orzeczeniu z 2017 roku Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że kara finansowa ma nie tylko zrekompensować pracownikowi szkody, ale także ma być lekcją dla pracodawcy, który zobowiązany jest do przestrzegania kodeksu pracy.
0 komentarzy
