Franczyza to jeden z modeli biznesowych, który cieszy się coraz większym zainteresowaniem, zarówno wśród młodych przedsiębiorców, jak i osób z dużym doświadczeniem w biznesie. Jedna z najpopularniejszych sieci sklepów ogólnospożywczych, która działa na zasadzie franchisingu, z roku na rok otwiera coraz więcej nowych punktów. Co to jest franczyza? Jakie zapisy zawiera umowa franczyzowa?
Czym jest franczyza?
Franczyzą nazywamy formę współpracy gospodarczej, która opiera się o korzystanie z wypracowanego modelu biznesowego. Współpracę tę nawiązują franczyzodawca i franczyzobiorca, podpisując umowę franczyzową, w której zostają dokładnie zdefiniowane prawa i obowiązki obu stron. Przywilejem franczyzobiorcy jest korzystanie z logotypu firmy i czerpanie korzyści z wypracowanej pozycji na rynku. Może także liczyć na wsparcie w zakresie szkoleń, promocji firmy, rekrutacji pracowników czy pomocy technicznej. Z kolei franczyzodawca ma prawo kontrolować działalność franczyzobiorcy, oczekując zachowania standardów pod groźbą rozwiązania umowy.
Rodzaje franchisingu – co to jest franczyza dystrybucyjna i usługowa?
Rodzaj franczyzy, jaką decyduje się prowadzić franczyzobiorca, zależy od branży oraz umowy franczyzowej. Franczyza może opierać się na sprzedaży lub wykonywaniu usług:
- franczyza dystrybucyjna – w ramach współpracy franczyzodawca dzieli się swoim know-how w zakresie sprzedaży towaru. Asortyment jest ściśle określony, franczyzodawca również zobowiązuje drugą stronę umowy do stosowania wypracowanych technik sprzedaży,
- franczyza usługowa – know-how franczyzodawcy dotyczy procedur wykonywanych usług.
Franczyzę dystrybucyjną prowadzą franczyzobiorcy sklepów czy stacji paliw, natomiast lokale gastronomiczne, hotele, szkoły językowe czy punkty z usługami bankowymi działają na zasadzie franczyzy usługowej. Ponadto franchising dzielimy ze względu na przekazywany franczyzobiorcy know-how:
- franczyza dystrybucji produktu – w tym przypadku franczyzodawca udostępnia know-how, dotyczący jedynie asortymentu lub oferowanych usług,
- franczyza koncepcji działalności – franczyzodawca dzieli się kompleksowym know-how o prowadzeniu działalności.
Jakie ustalenia powinna zawierać umowa franczyzowa?
To, co dokładnie znajdzie się w umowie franczyzowej, zależy od stron umowy, a przede wszystkim od sposobu prowadzenia działalności przez franczyzodawcę. Jednak każda umowa franczyzowa musi określać:
- okres, na jaki podpisywana jest umowa,
- opłatę franczyzową,
- zakres przywilejów i obowiązków franczyzodawcy,
- zakres przywilejów i obowiązków franczyzobiorcy,
- know-how, przekazywany franczyzobiorcy,
- Przyczyny i sposoby rozwiązania umowy franczyzowej.
Umowa franczyzowa często zawiera wszystkie szczegóły, dotyczące pakietu franczyzowego, w skład którego wchodzi: know-how, znak towarowy, podręcznik operacyjny (który opisuje zarówno system franczyzowy, wykaz potrzebnego sprzętu, jak i wzór umów, podpisywanych z pracownikami), usługi świadczone na rzecz franczyzobiorców oraz opłat franczyzowych. Przed podpisaniem umowy franczyzowej warto skonsultować jej treść z prawnikiem. Niestety w dalszym ciągu można spotkać się z próbami oszustwa, które polegają najczęściej na wyłudzeniu opłaty franczyzowej. Prowadzenie działalności franczyzowej wiąże się z mniejszym ryzykiem. Promocja marki, pomoc techniczna, wsparcie w zakresie skutecznych technik sprzedaży oraz sprawdzeni dostawcy – te atuty franczyzobiorcy doceniają najbardziej.